Ο «ΧΑΡΤΗΣ» KAI AΛΛΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ

---

Ο τίτλος Χάρτης, προέκυψε αυθόρμητα (συνδυασμός της «χαρτογράφησης» του καλλιτεχνικού τοπίου με την επιφάνεια αποτύπωσης του έργου –πριν την εφαρμογή του ψηφιακού εδάφους, εννοείται. Αργότερα, εντοπίσαμε, μια ομώνυμη εφημερίδα του 19ου αιώνα και, κρυπτομνησιακά μάλλον, ένα ποιητικό βιβλίο του Τάκη Σινόπουλου (1977, κάποια από τα ποιήματα του οποίου είχαν δημοσιευτεί λίγο πιο πριν στο Τραμ).
Για τον Χάρτη (1982-1988), ενεργοποιήθηκε η παλιά παρέα του Τραμ με την συμπαράταξη νέων μόνιμων συνεργατών.

Έκδοση, διεύθυνση: Δημήτρης Καλοκύρης, Ελένη Καλοκύρη. Επιμέλεια: Γιώργος Χουλιάρας. Τυπογραφική επιμέλεια κειμένων: Μαρία Κυρτζάκη. Συντακτική ομάδα: Τάσος Δενέγρης, Νάσος Θεοφίλου, Αχιλλέας Κυριακίδης, Βασίλης Λαμπρόπουλος, Ηλίας Παπαδημητρακόπουλος, Έλλη Σκοπετέα. Τακτικοί συνεργάτες: Νάσος Βαγενάς, Γιώργης Γιατρομανωλάκης, Τάκης Γραμμένος, Πάνος Θεοδωρίδης, Ανδρέας Κίτσος-Μυλωνάς, Γιάννης Κοντός, Γιώργος Χειμωνάς.

Από το 1984 ο Χάρτης εξέδιδε κάθε χρόνο θεματικά Ημερολόγια με κείμενα του Νάσου Θεοφίλου, του Αχιλλέα Κυριακίδη κ.ά.

Τεύχη 1-26: Αναλυτικά περιεχόμενα

Για την αποδελτίωση του περιοδικού και εδώ

Βλ. σχετικό κείμενο του Θεοδόση Πυλαρινού στον Πόρφυρα, (σσ. 456-476)

Την Πρωτοχρονιά του 2019, τριάντα χρόνια μετά, ξεκίνησε και πάλι η έκδοση του περιοδικού Χάρτης με τους ίδιους βασικούς συντελεστές, αυτή τη φορά σε ηλεκτρονική μορφή ως hartismag. gr και σε μηνιαία βάση, αξιοποιώντας τις δυνατότητες της σύγχρονης τεχνολογίας και στο γνωστό ιδιόλεκτο ύφος του Χάρτη, με παλιούς αλλά και νέους, επίλεκτους σταθερούς συνεργάτες και ένα λαμπρό επιτελείο τακτικών συνεργατών, από τους σημαντικότερους στον χώρο, Η δομή του περιοδικού κρατά τα βασικά χαρακτηριστικά του παλιού Χάρτη, αλλά με ανανεωμένα και διευρυμένα περιεχόμενα: Μόνιμες, επώνυμες στήλες, Πρωτότυπα κείμενα (ποίηση, πεζογραφία, δοκίμια, θέατρο, μεταφράσεις, κριτική βιβλίου κλπ.), Τέχνες (θεωρητικά και κριτικά κείμενα για Αρχιτεκτονική, Γραφιστική, Εικαστικά, Θέατρο, Μουσική, Κινηματογράφο, Κόμικς, Φωτογραφία, Χορό), Τεχνάσματα (Παρωδίες / Χιούμορ κ.ά.) και Το Χαρτάκι (βιβλία & έργα για παιδιά 2ης & 3ης ηλικίας).

Παράλληλα, κάθε τεύχος θα περιλαμβάνει Αφιερώματα, Αναδρομές, Συζητήσεις, θεματικές Σελίδες, ηχητικά ντοκουμέντα, βίντεο κλπ., ενώ σταδιακά θα αναρτηθούν ψηφιοποιημένα και όλα τα τεύχη του παλιού, έντυπου Χάρτη.

Την διεύθυνση του περιοδικού έχουν και πάλι ο Δημήτρης Καλοκύρης και η Ελένη Καλοκύρη ενώ τον συντακτικό πυρήνα αποτελούν ο Γιώργος Χουλιάρας, ο Αχιλλέας Κυριακίδης και ο Μάριος Ποντίκας.

ΓΙΑ ΤΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ

---

B. XATZHBAΣΙΛEIOY: Υπήρξατε εκδότης και διευθυντής διαφόρων λογοτεχνικών και καλλιτεχνικών περιοδικών (ανάμεσά τους το Τραμ, ο Χάρτης και το Τέταρτο; Έχετε επίσης μελετήσει την ιστορία τους. Πώς βλέπετε τη πορεία των λογοτεχνικών περιοδικών στην Ελλάδα της διαδικτυακής εποχής και της παγκοσμιοποίησης;

Δ.Κ.: Τα λογοτεχνικά περιοδικά αρχικά είχαν χαρακτήρα διασποράς των αποδεκτών φιλολογικών  τάσεων της κάθε εποχής στην οικογένεια. Μετά τον πόλεμο μετεξελίχθηκαν σε συντεχνιακά, κατά κύριο λόγο, έντυπα, που τα διάβαζε κι ένα ειδικευμένο κοινό. Αυτό το κοινό δεν αλλάζει εύκολα συνήθειες και δεν αφήνει εύκολα το έντυπο για χάρη μιας οθόνης. Επειδή οι οθόνες έχουν ταυτιστεί (μέσω των «ειδήσεων») με αρνητικές εικόνες μέσα μας και μείωση της κινηματογραφικής μυθοπλασίας σε μικροκλίκαμα, ο έντυπος λόγος εξακολουθεί, νομίζω, να διατηρεί το κύρος του. Τα θεατρικά έργα, τα μουσικά κομμάτια κ.λπ. είναι φτιαγμένα για να ερμηνεύονται. Τα διηγήματα, τα ποιήματα, τα δοκίμια όμως, τα διαβάζεις, δε σου τα διαβάζουν! Η φύση αυτών των κειμένων είναι ακόμα αυτή. Άρα ένα έντυπο περιοδικό εξακολουθεί να διατηρεί στενότερη επαφή με τον αναγνώστη απ´ό,τι το άυλο ηλεκτρονικό. «Μα το τυπώνεις όπως θέλεις και το διαβάζεις» θα μου πείτε. Και ποιός σας λέει ότι έχει κανείς την όρεξη για να διαβάσει ένα ποίημα λ.χ. να πρέπει να ασχοληθεί και με την εμφάνισή του, το μέγεθος και τον τύπο της γραμματοσειράς κ.λπ.; Οι «ευκολίες» αυτού του τύπου είναι εντελώς θεωρητικές. Ούτε κανείς πρόκειται να διαβάζει μυθιστορήματα στην οθόνη του τηλεφώνου του για περισσότερο από τρία λεπτά. Τα δικτυακά περιοδικά κάνουν φιλότιμες προσπάθεις να συνδυάσουν λόγο, ήχο και εικόνα, η λογοτεχνία όμως συντελείται μέσα στο κεφάλι μας. Εκεί ηχεί, εκεί προβάλλεται. Τα άλλα αποτελούν διαφορετικούς τύπους έκφρασης και δεν εμπίπτουν στην ερώτησή σας, νομίζω. Ως προς την παγκοσμιοποίηση, τώρα, έχω βαρεθεί να το λέω: μην την φοβάστε. Ευαγγελίζεται την εξάπλωση της ποίησης παγκοσμίως!
Εν πάση περιπτώσει, τα περιοδικά είχαν τότε το νόημα της οργάνωσης των ιδεών ή των προτιμήσεων ενός κύκλου, μιας παρέας, ενός μικρού τέλος πάντων συνόλου, που επιδίωκε να προβάλει τις δημιουργίες του σ´ένα εξ ορισμού περιορισμένο κοινό. Το κοστολόγιο και η διαδικασία διανομής ήταν τα πρωτεύοντα ζητήματα που έπρεπε να επιλυθούν μόλις τελείωνε ο μαραθώνιος της συγκέντρωσης και επιλογής της ύλης. Η απόσταση από τα γεγονότα, λόγω της αραιής συνήθως περιοδικότητας έκδοσης του ενός τεύχους από το άλλο, ήταν ένα άλλο σημαντικό ζήτημα (τουλάχιστον ως προς την επαφή με την φιλολογική ή ιστορική επικαιρότητα).
Σήμερα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Όλα γίνονται γρήγορα και καταιγιστικά, ενώ η οργάνωση των επιλογών γίνεται, ως επί το πλείστον, από λιγότερα άτομα με πολυφωνικές τάσεις. Αναφέρομαι, βέβαια, στά ηλεκτρονικά κυρίως περιοδικά που αυξάνονται καθημερινά με εύκολα αναγνωρίσιμες ποιοτικές και αισθητικές διαφορές (όπως και τα παραδοσιακά έντυπα του χώρου) αλλά με κύριο πλεονέκτημα την απέραντη χωρητικότητα, την άπλετη διασπορά χρωμάτων, ήχων και κινούμενων εικόνων και, ασφαλώς, τον θεωρητικά τουλάχιστον άπειρο αριθμό παραληπτών παγκοσμίως.
Άρα, αν εξαιρέσουμε κάποιες δομικές ή καταστατικές ομοιότητες, το μέλλον θα γεμίζει με ασύνδετες εικόνες.

(Συνεντεύξεις, 6/10/10, 20/9/13)